Cztery pokolenia na rynku pracy. Współpraca i uzupełnianie się zamiast stereotypów i sporów.

Zatrudniona niedawno stażystka potrafi przygotować rewelacyjną grafikę korzystając z aplikacji na telefonie, ale… ma trudność z obsługą komputera. Doświadczony pracownik tuż przed emeryturą posiada rozbudowaną sieć klientów i wie, jak postąpić w każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji. Równocześnie niechętnie korzysta z narzędzi do pracy zdalnej i narzeka, iż trudno mu się skoncentrować, gdy pracuje na otwartej przestrzeni biurowej. Trzydziestoparoletnia kierowniczka zespołu jest skrupulatna, dokładna i wszystkiego dopilnuje, ale w pracy ciągle towarzyszy jej stres. Brzmi znajomo?

Uogólnienia często prowadzą na manowce stereotypów. Na pewno znasz młode osoby, które mówią, że „mają starą duszę” albo „urodziły się w niewłaściwej dekadzie”. Z kolei niektóre starsze osoby czują się „młode duchem” i lepiej odnajdują się w młodzieżowym środowisku.

Nie da się jednak zaprzeczyć, że etap życia, na którym obecnie jesteśmy, determinuje nasze wartości i priorytety. Nie można też lekceważyć wpływu warunków i okoliczności, w jakich spędziliśmy dzieciństwo oraz młodość. To dlatego socjologowie w swoich badaniach grupują osoby urodzone w sąsiadujących dekadach w pokolenia.

Przedstawicielki i przedstawiciele jednego pokolenia, mimo różnic indywidualnych, mają wiele cech wspólnych, bo dorastali w tych samych czasach i są w podobnym wieku.

Obecnie na rynku pracy pozostają aktywne cztery pokolenia:

• Osoby urodzone w latach 1946 – 1964 czyli pokolenie baby boomu
• Osoby urodzone w latach 1965 – 1980 czyli pokolenie X
• Osoby urodzone w latach 1981 – 1999 czyli pokolenie Y lub millenialsi
• Osoby urodzone po 2000 roku czyli pokolenie Z.

Pokolenie baby boomu – lojalni i zorientowani na relacje

Dla najstarszego pokolenia pracowników kluczowe są dobre relacje panujące w zespole oraz stabilność. Według badań „Generacja dobrej kariery. Pokolenia o pracy w Polsce” grupy Pracuj.pl, z 2019 r. pokolenie baby boomu jako jedyne bardziej ceni sobie dobrą atmosferę w pracy niż wysokie zarobki! Jest to też pokolenie, dla którego najbardziej liczą się relacje z przełożonymi oraz bezpieczeństwo i stabilizacja.

Według badań zamieszczonych w raporcie „Pokolenia na polskim rynku pracy” autorstwa Grafton Recruitment Polska przedstawicielki i przedstawicieli tej generacji charakteryzuje: przywiązanie do miejsca pracy, sumienność i skrupulatność, odpowiedzialność i zaangażowanie w wykonywane zadania, wysokie doświadczenie zawodowe oraz umiejętność pracy zespołowej. Równocześnie osoby z tego pokolenia źle reagują na zmiany, mają trudności z pracą pod presją czasu i niezbyt biegle korzystają z nowoczesnych technologii.

Równocześnie według badań „Generacja dobrej kariery. Pokolenia o pracy w Polsce” grupy Pracuj.pl, z 2019 r. osoby z tego pokolenia są bardzo świadome wpływu zmian cyfrowych na pracę i chętnie uczą się nowych umiejętności, jeśli zagwarantuje im to stabilność i bezpieczeństwo zatrudnienia.

Pokolenie X – zaangażowani i gotowi do zmian

Przedstawiciele i przedstawicielki pokolenia X dzielą wiele cech zarówno z osobami starszymi jak i młodszymi o pokolenie, stanowiąc swoisty pomost między pokoleniami. Zgodnie z wynikami wspomnianego powyżej raportu Pracuj.pl cenią sobie oni bezpieczeństwo i stabilizację, ale są bardziej skłonni do zmiany pracy niż ich starsze o pokolenie koleżanki i koledzy. Znacznie częściej rozważają także zmianę zawodu. Z kolei z osobami młodszymi o pokolenie łączy ich częstsze docenianie regularnych podwyżek.

Jak wykazują badania zamieszczone w raporcie „Pokolenia na polskim rynku pracy” autorstwa Grafton Recruitment Polska osoby z pokolenia X są doceniane za: skrupulatność, lojalność, ugruntowaną pozycję na rynku pracy, bogate doświadczenie oraz zaangażowanie w wykonywane obowiązki. Znacznie niżej oceniane są ich zdolności kierowania zespołem, radzenie sobie ze stresem i znajomość nowych technologii.

Pokolenie Y/millenialsi – ambitni i chętni do uczenia się

Badania dostępne w raporcie „Pokolenia na polskim rynku pracy” autorstwa Grafton Recruitment Polska wskazują, że millenialsów charakteryzuje: sumienność i dokładność, ambicja, zdolność do uczenia się i przyswajania nowych informacji oraz organizacja pracy z ukierunkowaniem na osiągnięcia.

Równocześnie osoby z tego pokolenia mają największe trudności z radzeniem sobie ze stresem, krytyką oraz trudnościami emocjonalnymi. Wyniki te potwierdza raport Benefit Systems „Dobrostan Polek i Polaków” z 2024 roku – okazuje się, że osoby między 35. a 44. rokiem życia zgłaszają najniższy poziom dobrostanu ze wszystkich badanych grup wiekowych.

Być może wymienione powyżej trudności wyjaśniają wyniki badań w raporcie Pracuj.pl, według których millenialsi najbardziej ze wszystkich pokoleń cenią sobie równowagę między pracą a czasem na realizowanie swoich pasji. Być może różnorodne zainteresowania są dla tego pokolenia formą odreagowania stresu i emocjonalnych trudności.

Pokolenie Z – elastyczni i nastawieni na rozwój

Według raportu „Pokolenia na polskim rynku pracy” autorstwa Grafton Recruitment Polska osoby z tego pokolenia charakteryzuje zdolność uczenia się i przyswajania nowych informacji, umiejętność pracy w zespole oraz dobra organizacja pracy i kończenie pracy w terminie. Równocześnie zarówno wspomniane wyżej badania, jak i raport „Generacja dobrej kariery. Pokolenia o pracy w Polsce” grupy Pracuj.pl, 2019 r. wskazują, że osoby z tego pokolenia często i chętnie zmieniają pracę, jeśli nie spełnia ona ich oczekiwań. Słabszymi stronami najmłodszych pracowników jest także krótki staż pracy i niewielkie zdolności w zakresie kierowania zespołem.

Czego poszukają najmłodsi pracownicy? Raport pracuj pl. wskazuje, że są oni gotowi poświęcić swój czas wolny dla rozwoju własnej kariery znacznie częściej niż ich starsi, posiadający rodziny koleżanki i koledzy. Zdecydowanie rzadziej odchodzą też z pracy przy odmowie podwyżki. Równocześnie przedstawicielki i przedstawiciele tego pokolenia znacznie częściej niż osoby ze starszych generacji oczekują docenienia efektów ich pracy. Ważna jest dla nich także możliwość awansu oraz doskonalenia się.

Różnice pokoleniowe – szansa i cenny zasób!

Jak wykazuje raport „Cztery pokolenia w jednej firmie. Źródło konfliktu czy wulkan wiedzy?” na zlecenie Incredible Inspirations Sebastiana Kulczyka z 2020 różnorodny pokoleniowo zespół jest wartością samą w sobie! Dzięki odmiennym perspektywom ułatwia dotarcie z produktem lub usługą do zróżnicowanych grup demograficznych. Pozwala także na wzajemne uzupełnianie się kompetencji oraz międzygeneracyjny transfer wiedzy. Starsi pracownicy uczą młodszych bardziej efektywnego zarządzania czasem czy budowania relacji z klientami. Z kolei młodsi uczą starszych korzystania z nowych technologii oraz zarażają ich entuzjazmem.

Co zrobić, aby w pełni wykorzystać ten potencjał? Przede wszystkim: nie ulegać stereotypowym przekonaniom na temat wieku podczas rekrutacji pracowników, przydzielaniu obowiązków, wysyłaniu na szkolenia. Równocześnie warto zwracać uwagę na różnorodne potrzeby i perspektywy wnoszone przez pracowników z różnych pokoleń.

W naszej firmie zatrudnione są osoby z wszystkich czterech pokoleń – istniejące między nami różnice nie są źródłem konfliktu lecz stanowią dla nas możliwość spojrzenia na ten sam problem z różnych perspektyw. Najważniejsza jest otwarta wymiana doświadczeń i patrzenie na każdą zatrudnioną osobę indywidualnie. Dzięki temu potrafimy skutecznie wspierać w rozwoju ludzi na wszystkich etapach ich życiowej podróży!